Wykonanie oznaczenia

Próbki zanurza się do nasyconego roztworu siarczanu sodu w odpowiednio do tego celu przygotowanych naczyniach. Przetrzymuje się je w roztworze w ciągu 20 godzin, po czym wyjmuje i przenosi do suszarki ogrzanej do 100 ~ 105 °C na przeciąg 4 godzin i ochładza do normalnej temperatury. Próbki ponownie zanurza się do roztworu i po rozpuszczeniu nalotu kryształków na powierzchni bada się wygląd próbek i stwierdza ewentualne ślady zniszczenia (pęknięcia, wykruszenia itp.) (program uprawnienia budowlane na komputer).

Czynność tę powtarza się pięciokrotnie, badając wygląd i zachowanie się próbek. Jeśli próbki nie zostały zniszczone, należy je przemyć czystą wodą w celu całkowitego usunięcia siarczanu sodu, co należy sprawdzić chlorkiem baru (brak osadu w wodzie od przemywania próbek po dodaniu chlorku baru). Po odmyciu próbki suszy się do stałego ciężaru i notuje ciężar. Jako wynik podaje się stratę ciężaru w procentach wagowych, wyliczoną jako średnią dla trzech albo pięciu próbek, gdy skala jest niejednorodna (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Badania własności mechanicznych materiałów kamiennych dzielą się na badania statyczne i badania dynamiczne. Z badań statycznych największe znaczenie mają badania wytrzymałości materiałów kamiennych na ściskanie. Badania wytrzymałości materiałów kamiennych na ściskanie przeprowadza się na próbkach wysuszonych, nasyconych wodą oraz 25-krot- nie zamrażanych. Próbki do badań mają kształt sześcianu lub walca (uprawnienia budowlane).

Próbki w kształcie sześcianu wypiłowuje się za pomocą tarcz korundowych lub specjalnych pił stalowych. Z materiałów drobno- lub średnioziarnistych wypiłowuje się sześciany o boku 4-6 cm. W praktyce laboratoryjnej używane są próbki sześcienne o wymiarach 4x4x4 cm lub 5x5x5 cm. Próbki w kształcie walca otrzymuje się za pomocą świdra stalowego o odpowiedniej średnicy z koronką diamentową. Najczęściej stosowana średnica próbek o kształcie walca wynosi 5 cm (program egzamin ustny).

Powstawanie odłamków

Z porównawczych badań, dotyczących wpływu kształtu i wielkości próbek na wyniki badań wytrzymałościowych, wynikają następujące wnioski:

• próbki sześcienne o wymiarach większych, niż wyżej podano, wykazują mniejszą wytrzymałość na ściskanie;
• próbki w kształcie walca wykazują na ogół wyższą wytrzymałość (około 4%) niż próbki sześcienne o tej samej powierzchni ściskania.

Badania, zależnie od potrzeby, przeprowadza się na próbkach:

1. wysuszonych do stałego ciężaru,
2. nasyconych wodą,
3. wyprażonych (opinie o programie).

Do każdego badania stosuje się co najmniej 3 próbki. Badanie musi być prowadzone bez przerw, przy czym nacisk powinien wzrastać równomiernie około 15 kG/cm² na sekundę. Jeżeli uwarstwienie materiału badanego jest zupełnie wyraźne, to nacisk na badaną próbkę jest skierowany prostopadle do uwarstwienia. Kiedy materiał ma budowę bezkierunkową, nacisk może być skierowany dowolnie. Podczas badań należy zwracać uwagę na przebieg kruszenia się próbek. W wynikach badań notuje się wszelkie zasługujące na uwagę zjawiska, jak sposób powstawania odłamków, występowanie cieczy lub gazów, zapach bitumów itp.

Resztki pokruszonych próbek bada się makroskopowo lub za pomocą mikroskopu. W wyniku badań podaje się zasadniczo wytrzymałość w kG/cm² w kierunku prostopadłym do uwarstwienia skały. Dla skał o budowie bezkierunkowej podaje się albo średnią z otrzymanych wyników, albo średnią z oznaczeń w trzech kierunkach, albo wreszcie średnią dla każdego kierunku (segregator aktów prawnych).

Z badań dynamicznych największe znaczenie mają badania ścieralności materiałów kamiennych. Badania ścieralności materiałów kamiennych przeprowadza się na specjalnych tarczach za pomocą dmuchawy piaskowej lub w bębnach różnego rodzaju. Badania ścieralności materiału kamiennego na tarczy pozwalają wyciągnąć wnioski co do ścierania się materiału kamiennego w nawierzchni. Badania ścieralności mają duże znaczenie, zwłaszcza dla materiałów brukowych i materiału przeznaczonego na tłuczeń do zwykłych nawierzchni tłuczniowych z podkładem (makadamowych) (promocja 3 w 1).