Wypał wapna

Ze względu na obfitość skał wybuchowych wapienie sudeckie nie mają znaczenia dla drogownictwa. Obszar Sudetów jest ubogi w formacje wapienno-dolomityczne. W różnych miejscach występują właściwe marmury. Wapienie dewońskie znane są w okolicach Kłodzka, Nowej Rudy i Świebodzic, gdzie wydobywane były dawniej na wypał wapna. Podrzędne znaczenie mają wapienie węglowe koło Nowej Rudy: ważniejsze - wapienie i dolomity Górnego permu („cechsztyn") i środkowego triasu („wapień muszlowy"), występujące w obramowaniu obu kredowych niecek sudeckich. W niecce śródsudeckiej na południe od Krzemienio-Góry) cienki pas cechsztynu zawiera nieregularne i zmienne co do składu wkładki wapienia, wydobywanego dawniej na wypał wapna. Ważniejsze złoża obecnie jeszcze przedstawiające wartość, są to wapienne złoża niecki północnej między Bolesławcem a Złotoryją (program uprawnienia budowlane na komputer). W cechszlynie występują tu grubo-ławicowe, dość czyste wapienie szare do brunatnawych, wyżej - ciemnoszare, brunatnawe wietrzejące margle; jeszcze wyżej - wapniste, silnie zdolomityzowane. Eksploatowane pierwotnie na wypał wapna stały się później surowcem przemysłu cementowego pod Złotoryją (Nowy Kościół) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W leżącym powyżej triasie środkowym omawianej strefy występują wapienie w różnych odmianach petrograiicznych (faliste, zbite, krystaliczne lub molityczne), wydobywane w pobliżu Bolesławca (Raciborowice) na wypał wapna i wapno nawozowe oraz do celów przemysłowo-chemicznych (huty szklane, cukrownie); także w stanie naturalnym - jako kamień budowlany (uprawnienia budowlane).

Złoża wapienne występują tu wyspowo między utworami lodowcowymi, są przeważnie płatami oderwanymi od podłoża przez lodowiec i nasuniętymi na osady morenowe. Wśród nich wapienie górno-jurajskie różnego wieku i wykształcenia używane były od dawna na wapno murarskie i nawozowe; margle i wapienie górnokredowe (głównie senon) mają znaczenie podstawowe dla przemysłu cementowego, rozpowszechnione są wokół zalewu szczecińskiego.-’) Wielkopolska ma odosobnione złoże górnojurajskie w Wapiennie pod Barcinem, eksploatowane na wielką skalę na wypał wapna. Znaczenia drogowego w szerszym znaczeniu nie mają (program egzamin ustny).

Osobliwe skałki wapienne

Karpaty obfitujące w utwory piaskowcowe (fliszowe) są bardzo ubogie w skały wapienne. Węglan wapniowy, rozsiany jako domieszka osadowa do materiału klastycznego, stanowi niekiedy dość znaczne procentowo ilości w spoiwie wapiennym piaskowców i w łupkach margli- stych. Samodzielne występowanie większych ilości węglanu wapniowego w postaci skał wapiennych należy do rzadkich wyjątków i redukuje się do niektórych zamkniętych obszarów; należą tu margle z Bratkowic pod Przemyślem i wapienie margliste z Węgierki, rozwinięte lokalnie wśród warstw inoceramowych Karpat Przemyskich (opinie o programie).

Gospodarczo ważniejsze i obfitsze są tzw. wapienie cieszyńskie, występujące u stóp Beskidu Śląskiego w dolnej kredzie, wykształcenia śląskiego, w pagórkowatej slrefie Podgórza Cieszyńskiego. Są to wapienie margliste, dość zbite i zwięzłe, szarożółtawe, w postaci kompleksów płytowo uwarstwionych, mające gdzieniegdzie pokaźną miąższość. Stanowią podstawę surowcową wielkiej cementowni w Goleszowie na Śląsku Cieszyńskim (segregator aktów prawnych).

Genetycznie obce fliszowi są osobliwe skałki wapienne, występujące sporadycznie wśród kompleksów piaskowo-łupkowych. Są to fragmenty skał starszych, oderwane od podłoża przez ruchy tektoniczne i wmieszane w fałdujący się flisz. Te ,,egzotyk i" występują w różnych rozmiarach: od małych bloków do potężnych kilometrowych; szczególnie często spotykane są skałki w niektórych strefach fliszu w związku z ich budową tektoniczną.

W strefach brzeżnych pasma Karpat są miejscami pokaźne i zbudowane zwykle z tzw. wapienia stramberskiego, zbitego, skalistego, o odcieniu żółtawym lub siwym, należącego do najwyższej jury. W wielu miejscach skałki takie lub nawet większe nagromadzenia bloków wapiennych były przedmiotem eksploatacji na wypał wapna; opłacalność takiej eksploatacji byłaby dziś możliwa jedynie w przypadku występowania wielkich skałek. Największe skałki występują przy północnym brzegu Karpat, w Roczynach i lnwaldzie (pow. Wadowice), mniejsze np. we Wróblewcu (pow. Tarnów), Woli Cieklińskiej, Węgierce koło Próchnika, Kruhełu Wielkim, w okolicach Janiny, Koniuszy, Paprotny (Karpaty Przemyskie) (promocja 3 w 1).