Zarodki przeobrażeń

W pierwszej połowie XVIII wieku następuje dalsze rozprzężenie państwa polskiego, przy jednoczesnej ofensywie reakcji jezuickiej i pogrążaniu się życia umysłowego kraju w odmętach ciemnoty. Jednak już wówczas rozpoczyna się wzrost gospodarki czynszowej, mieszczaństwo zwolna podnosi się z upadku (program uprawnienia budowlane na komputer).

Dojrzewają zarodki przeobrażeń, które w siódmym i ósmym dziesięcioleciu XVIII wieku w pełni miały się ujawnić. Warszawa znajduje się w szczególnych warunkach, jako przedmiot ożywionej działalności budowlanej dworu i magnaterii starającej się tu właśnie, w splendorze swych nowych stołecznych rezydencji podkreślić bogactwo zdobyte drogą ucisku i zdrady interesów narodowych. Ula rozwoju kultury urbanistycznej Warszawy szczególne znaczenie miały dążności absolutystyczne Augusta II, które wprawdzie - w braku oparcia społeczno- gospodarczego nie mogły być zrealizowane, lecz wcieliły się w szerokiej działalności budowlanej króla (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Największe zamierzenie urbanistyczne Augusta II to Oś Saska. Pierwsze to regularne założenie o potężnym rozmachu urbanistycznym, wniesione w drobnoskalową, żywiołową zabudowę starej Warszawy, miało się stać w przyszłości czołowym elementem Śródmiejskim stolicy. W epoce saskiej powstają poza tym dwa inne założenia regularne: nic zachowany do naszych dni prospekt na północy miasta oraz prostolinijna aleja łącząca Warszawę ze starym zamkiem Ujazdowskim na południu miasta. W tym też czasie następuje uporządkowanie otoczenia pałacu Ujazdowskiego z założeniem sztucznego kanału na dolnym tarasie Wisły, u podnóża starej rezydencji królewskiej (uprawnienia budowlane).

Rozwój urbanistyczny miasta

Za przykładem dworu idą najznaczniejsi magnaci rozbudowując wielkie zespoły parkowo-pałacowe. Do najświetniejszych zabytków tych czasów należy oś pałacu Krasińskich, która w okresie saskim wzbogaca się o wielki prostokątny ogród. Jednakże te przedsięwzięcia urbanistyczne nie są związane myślą o mieście jako całości. Jedynie marszałek Bieliński stojący na czele „Komisji Brukowej" zdradza szersze aspiracje urbanistyczne: na terenie swej posiadłości miejskiej Bielino zakłada dzielnicę o sieci prostokątnej, wzorowaną na regularnych układach średniowiecznych (program egzamin ustny). Ale i ta odosobniona próba uporządkowania miasta, przedsięwzięta na terenie odciętym od centrum stolicy przez nowozałożoną Oś Saską nic może wpłynąć w sposób istotny na kształtowanie się układu planistycznego Warszawy. Główna ulica Bielina - Marszałkowska (zwana tak od tytułu właściciela posiadłości) wyrosła w główną współczesną magistralę stolicy.

System urbanistyczny-stolicy Rzeczypospolitej szlacheckiej, wyrosły w ciągu XVII i na początku XVIII wieku obleka się w szaty architektoniczne późnego renesansu i baroku. Ozdabiają miasto takie świetne dzieła barokowe, jak pałac Krasińskich (Tylman z Gameren, 1680-1694), kościoły Sakramentek (tegoż autora, 1683-1688) i św. Krzyża (Belotti, przebudowa Fontany) (opinie o programie).

Rozwój urbanistyczny miasta aż do połowy XVIII wieku podsumowuje piękny plan Ricaud de Tirregaille’a sporządzony w r. 1762. W drugiej połowie XVIII wieku a zwłaszcza w dziesięcioleciach bezpośrednio poprzedzających upadek państwowości polskiej, kraj przeżywa okres znacznego ożywienia gospodarczego, rozkwitu politycznego i kulturalnego (segregator aktów prawnych). Bezpośrednimi przesłankami tego okresu pomyślnej koniunktury jest ożywienie tradycyjnego wywozu zboża dzięki rewolucji przemysłowej w Anglii, rezygnacja pewnej części szlachty z mało wydajnej pańszczyzny i przejście na czynsz pieniężny, wreszcie rozwój manufaktur w posiadłościach ziemskich w miastach. Na tym tle zarysowuje się wzrost miast i odrodzenie gospodarcze burżuazji miejskiej. Ludność Warszawy, która w ciągu poprzednich stu lat wzrosła tylko znikomo (z ooo w r. 1655 do 23000 w r. 1754), powiększa się w następnych latach czterdziestu pięciokrotnie, by w r. 1792 osiągnąć 115000 mieszkańców (promocja 3 w 1).