Miesiąc: Czerwiec 2022

AKT 5 LISTOPADA, proklamujący w imieniu cesarzy Niemiec i Austrii 5 XI 1916 utworzenie państwa poi. o bliżej nie- sprecyzowanych…

AKSELROD Lubow I. (pseud. Ortodoks), 1868-1946, ros. filozof, estetyk  i literaturoznawca; działaczka miensze- wicka; Kart Marks kak fitosof. Akselrod Pawiel…

AKRON m. w USA (Ohio); 227 tys. mieszk., zespól miejski 650 tys. (1984); wielki ośr. przemysłu gum., poza tym lotn.,…

AKOMODACJA (nastawność oka), fizjol. nastawianie opt. układu oka do wyraźnego widzenia z określonej odległości; polega gl. na zmianie krzywizny soczewki.…

AKCYJNA TURBINA, turbina, w której energia ciśn. czynnika roboczego (cieczy, pary, gazu) zmienia się całkowicie w energię kinet. przed dojściem…

Akceptor protonów, chem. wg protolitycznej teorii kwasów i zasad cząsteczka (lub jon) będąca zasadą, czyli przyłączająca jon wodorowy (proton) od…

Akademicki związek walki młodych „ŻYCIE” (AZWM), ideowo-wychowawcza, autonomiczna organizacja ZWM, zał. 1945, skupiająca młodzież akademicką; ściśle współpracowała z PPR; 1948…

Akademia nauk społecznych, w Warszawie, wyższa szkoła, utworzona 1984 przez połączenie Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR oraz Inst.…

AlX-LES-BAINS m. we Francji (Sabaudia), nad rz. i jez. Bourget; 29,1 tys. mieszk. - zespól miejski (1975); znane uzdrowisko alp.…

AlWU (Aj Wu), ur. 1904, pisarz chiń.; autor powieści i zbiorów nowel z życia biedoty wiejskiej oraz miejskiej pd.- -zach.…

AHBABI, AL- (Lahbabi) Muhammad Aziz, ur. 1922, arab. pisarz i filozof z Maroka; prof. uniw. w Rabacie; prezes związku pisarzy…

AGROCENOZA, biocenoza rolnicza, zespól organizmów roślinnych i zwierzęcych ukształtowany w wyniku działalności gosp. człowieka w określonym środowisku upraw rolniczych. AGROCHEMIA…

Agregaty krystaliczne, skupienia kryształów tego samego minerału; mogą być ziarniste (np. blaszkowe, włókniste) lub mieć postać nacieków, nalotów i wykwitów…

AGNOZJA, utrata możliwości rozpoznawania znaczenia bodźców zmysłowych: słuchowych, wzrokowych i in., zwykle wskutek uszkodzenia odpowiednich ośrodków mózgowych. AGNUS DEI (Baranek…

AGHA M1RAK, XVI w., pers. malarz miniaturzysta; uczeń Behzada; portrety kobiet, iluminacje rękopisów. AGHWAT, AL- (fr. Laghouat), m. w Algierii,…

AGATARCHOS Z SAMOS, V w. p.n.e., malarz gr.; działał w Atenach; twórca (?) perspektywy linearnej, którą jako pierwszy stosował w…

AFTENPOSTEN, dziennik norw. wyd. w Oslo, zał. 1860; związany z Partią Konserwatywną (Hoyre). „AFTONBLADET ”, dziennik szwedz. zał. 1830 w…

AFROCHRZEŚCIJAŃSKIE KOŚCIOŁY, organizacje i wspólnoty rei. w Czarnej Afryce powstałe na podłożu misyjnych Kościołów protest, i kat. w wyniku uniezależnienia…

AEROZOL (gazozol), układ dyspersyjny, w którym fazą rozpraszającą jest gaz, a fazą rozproszoną ciało stale (dym) lub ciecz (mgła). AERTSEN…

AFAZJA, upośledzenie lub niemożność wyrażenia myśli słowami (a. ruchowa), mimo sprawności aparatu artykulacyj- nego, lub niemożność zrozumienia mowy (a. czuciowa),…